Jest jedyną w Polsce prawnie umocowaną instytucją zajmującą się ewaluacją jakości kształcenia
PODSTAWA PRAWNA I ZADANIA
Polska Komisja Akredytacyjna (PKA) jest pierwszą, niezależną instytucją powołaną do życia aktem prawnym najwyższej rangi, działającą w ramach polskiego systemu szkolnictwa wyższego na rzecz doskonalenia jakości kształcenia we wszystkich uczelniach publicznych i niepublicznych tworzących ten system, uprawnioną do dokonywania oceny spełniania warunków do prowadzenia kształcenia oraz oceny jego jakości na studiach I i II stopnia.
PKA utworzono z dniem 1 stycznia 2002 r. (pod nazwą Państwowa Komisja Akredytacyjna) na podstawie ustawy z dnia 20 lipca 2001 r. zmieniającej obowiązującą wówczas ustawę o szkolnictwie wyższym, a zakres jej zadań oraz kompetencje zostały ponownie zdefiniowane i rozszerzone ustawą z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym. Aktualnie zadania realizowane przez Polską Komisję Akredytacyjną określa ustawa z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. poz. 1668, z późn. zm.). Komisja Jest gremium eksperckim diagnozującym stan szkolnictwa wyższego i prowadzącym systematyczną pracę na rzecz poprawy jakości kształcenia. Poddanie się ocenie Polskiej Komisji Akredytacyjnej jest obligatoryjne a jej negatywna ocena może skutkować podjęciem przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego decyzji o cofnięciu lub zawieszeniu uprawnienia do kształcenia na danym kierunku studiów i poziomie kształcenia.
Podstawą prawną działalności PKA jest ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce i wydane na jej podstawie akty wykonawcze, Statut PKA uchwalony na posiedzeniu plenarnym Komisji, a także ustalone przez kryteria oceny oraz przyjęte procedury.
Działalność PKA jest finansowana z budżetu państwa. Kadencja trwa cztery lata. PKA przedstawia ministrowi właściwemu do spraw szkolnictwa wyższego, odpowiadającemu za politykę państwa w tym obszarze, opinie i wnioski dotyczące: oceny programowej dokonanej na danym kierunku studiów, w tym kształcenia nauczycieli, oraz przestrzegania warunków prowadzenia studiów, utworzenia uczelni, nadania lub przywrócenia uprawnienia do prowadzenia kształcenia na danym kierunku i poziomie studiów, utworzenia przez uczelnię zagraniczną uczelni lub filii z siedzibą w Polsce.
Ponadto PKA wydaje opinie o jakości kształcenia w jednostkach ubiegających się o uprawnienia do nadawania stopni naukowych i w zakresie sztuki, a także formułuje opinie na temat projektów aktów prawnych dotyczących szkolnictwa wyższego i nauki. Polska Komisja Akredytacyjna ma status pełnego członka w:
- Central and East European Network for Quality Assurance Agencies in Higher Education (CEENQA) – od stycznia 2002 r.,
- European Consortium for Accreditation (ECA) – od grudnia 2005 r.,
- International Network for Quality Assurance Agencies in Higher Education (INQAAHE) – od maja 2007 r.,
- European Association for Quality Assurance in Higher Education (ENQA)- od stycznia 2009 r.
Ponadto PKA jest stroną umów:
– o współpracy z ANECA (Hiszpania),
– o wzajemnej uznawalności decyzji akredytacyjnych z NVAO (Holandia),
– o wzajmnej uznawalności rezultatów akredytacji z ÖAR (Austria),
– o współpracy z ANQA (Armenia),
– o współpracy z SKVC (Litwa),
– o współpracy z FIBAA (Niemcy).
– o współpracy z NEAA (Bułgaria),
– o współpracy z CSR (Słowacja),
– o współpracy z AQAS (Niemcy).
Od 15 stycznia 2009 r. Komisja znajduje się w European Quality Assurance Register for Higher Education (EQAR) – Rejestrze zawierającym informacje o agencjach funkcjonujących zgodnie z European Standards and Guidelines for Quality Assurance. W 2012 r. amerykański National Committee on Foreign Medical Education and Accreditation (NCFMEA) ocenił, że procedury i standardy stosowane przez Polską Komisję Akredytacyjną w procesie akredytacji uczelni medycznych są porównywalne z ich odpowiednikami obowiązującymi w USA . Ocena ta została podtrzymana w trakcie ponownej ewaluacji w 2017 r. Konsekwencją tej decyzji jest możliwość ubiegania się przez polskie uczelnie medyczne o uczestnictwo w programie William D. Ford Federal Direct Loan pozwalającym amerykańskim studentom ubiegać się o dofinansowanie studiów odbywających się w polskich uczelniach medycznych.
OCENA ZEWNĘTRZNA PRAC PKA
Zgodnie z uregulowaniami Statutu Polskiej Komisji Akredytacyjnej (par. 1 ust. 4) działalność Komisji podlega zewnętrznemu przeglądowi dokonywanemu nie rzadziej niż raz na 5 lat. Pierwsza taka ocena została przeprowadzona przez międzynarodowy panel ekspertów w 2008 r., a jej rezultat umożliwił wpisanie Polskiej Komisji do Europejskiego Rejestru Agencji Zapewniania Jakości (EQAR). W rezultacie kolejnego przeglądu dokonanego na przełomie 2013 i 2014 roku pełne członkostwo PKA w ENQA zostało potwierdzone. Pondato w wyniki przeglądu dokonanego na przełomie 2018 i 2019 roku po raz kolejny zostało potwierdzone pełne członkstwo PKA w ENQA.